Trong chương 18 của Nam Hải Quan Âm Toàn Truyện (tiếng Trung Quốc: 南海觀音全撰; bính âm: Nánhǎi Guānyīn Quánzhuàn), một cuốn tiểu thuyết viết vào thế kỷ thứ 16 đời nhà Minh, là tác phẩm đầu tiên biến hình ảnh Thiện Tài đồng tử thành người hầu cận của Quán Thế Âm Bồ tát, miêu tả Thiện Tài là một bé trai mồ côi từ nhỏ xin theo Phật Quan Âm Hương Tích, cùng với con gái của Long Vương là Long Nữ, đội lốt Lý Ngư và bị mắc nạn, được Quan Âm cứu và trả về Thủy Ðình, sau trở lại xin theo ngài để tu hành.[4]

Thiện Tài đồng tử là một cậu bé mồ côi phát nguyện tu hành quy y Phật pháp nhưng chưa chứng quả. Nghe tin ở Phổ Đà Sơn có Bồ Tát nên quyết chí vượt qua mấy muôn dặm đến đây để hầu ngài và xin làm đệ tử. Trước khi ưng chuẩn lời nguyện ấy, Đức Bồ Tát muốn thử tâm chí coi ra sao, bèn truyền cho sơn thần, thổ địa hóa làm ăn cướp đến vây đánh Phổ Đà Sơn. Riêng về phần Ngài thì Ngài giả dạng sợ sệt, kêu la cầu cứu và giả té xuống hố sâu. Thấy vậy Thiện Tài đồng tử chạy theo cứu thầy và nhảy luôn xuống hố. Từ đó Thiện Tài được Quan Âm nhận làm đệ tử hầu cận ngài.[5]